ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi
ISO 16949 standardı, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren tedarikçi firmalara yönelik tasarlanan bir Kalite Yönetim Sistemi’dir. Bu standart kapsamında, otomotiv sektörüne yönelik koşullar tanımlanmış ve tedarikçi firmalar için teknik standartlar oluşturulmuştur. Bu standardın temel amacı kuruluşların faaliyetlerine katma değer kazandırma ve performansı sürekli artırma olanağı sağlamaktır. Müşteri odaklılık, liderlik, çalışanların katılımı, proses yaklaşımı, sistem yaklaşımı, sürekli iyileştirme, gerçeklere dayalı karar verme ve tedarikçilerle karşılıklı çıkar ortaklığına dayalı ilişki kavramları ve çevre ve ürünlerin geri kazanım şartlarının da daha çok göz önüne alınması üzerine kurulmuş olan ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemi Standardı, müşteri memnuniyetinin, müşteri beklentileri ve geçerli yasal şartlar karşılanarak sağlanması için şartları tanımlamaktadır.
ISO 9000 standardı temeli üzerine otomotiv sektörüne özel gereksinimlerin dahil edilmesiyle oluşturulmuştur. Sürekli geliştirmeyi ve hataların ortaya çıkmamasını sağlayacak temel sistem anlayışına sahiptir.
Küresel otomotiv sektöründe, otomotiv ana sanayii (OEM), parça ve ekipman tedarikçileri için yüksek kalite standartları uygulanmaktadır. Ana sanayi ve tedarikçiler, rekabet güçlerini koruyabilmek için bu standartların gerekliliklerine uymalıdırlar. ISO 9001’i temel alan bu kalite yönetim sistemi, tedarik zincirindeki problem ve riskleri azaltarak kârlılığın arttırılması için önemlidir.
IATF; bir uluslararası araç üreticileri grubundan oluşmaktadır – BMW Group, Daimler Chrysler, Fiat, Ford Motor Şirketi, General Motors Corporation, PSA Peugeot – Citroen, Renault ve Volkswagen – bunun yani sıra ulusal ticaret birlikleri – AIAG (Amerika), VDA (Almanya), SMMT (Ingiltere), ANFIA (Italya) ve FIEV (Fransa). Japon araç üreticileri birliği JAMA da ISO/TS 16949:2002´nin geliştirilmesinde rol üstlenmiştir, bu da Japon araç üreticilerinin gelecekte IATF´ye katılımının yolunu açmıştır.
IATF 16949 standardı, otomotiv üretimi için ISO 9001 standartları koşullarını belirler. IATF 16949 standardı, küresel çapta uyumlaştırılmış bir kalite yönetimi sistemi dokümanı ihtiyacından doğmuş ve Uluslararası Otomotiv İş Gücü (IATF) ve ISO teknik komitesi tarafından geliştirilmiştir. Bu teknik şartname QS-9000, VDA 6.1, EAQF 94 ve AVSQ gibi daha önce yayınlanmış tüm ulusal otomotiv kalite standartlarını bir araya getirmektedir.
Bu çerçeve içinde ISO 16949 standardının başlıca uygulama alanları şunlardır:
Otomotiv sektörü için parça ve malzeme üreten tedarikçi firmalar
Montaj hizmeti veren tedarikçi firmalar
Servis parçaları imal eden tedarikçi firmalar
Boyama, kaplama, ısıl işlem veya başka yüzey işlemleri yapan tedarikçi firmalar
Müşteriye özel başka işlemler yapan tedarikçi firmalar
Her ne kadar QS9000 standardı son dönemde yaygınlaşmış olsa da yeni standart şimdiden yerini almaya hazırdır. 2003 yılına kadar geçerli olacak ve bu tarihten itibaren kullanımdan kalkacak olan QS9000 standardı bu nedenle 2000 yılı revizyonu görmeyecektir.
ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi Faydaları ve Kapsamı
ISO/TS 16949 standardı ile;
Otomotiv sektörünün bilgi birikimini bir araya toplamak
Ürün kalitesini iyileştirmek
Tedarikçi zincirini geliştirmek
Tüm sektörün aynı kalite sisteminde buluşmasını sağlamak
Verimliliği arttırmak
Ana sanayinin farklı denetim tipleri uygulamasını önlemek
Sektörün nitelik ve kalite düzeyini arttırmak
Tüketiciye daha güvenilir ürünler sunmak
Bu bakımdan ISO TS 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi’nin esas aldığı ilkeler şu şekilde sıralanabilir:
Müşteri odaklı olmak
Üst yönetimin desteğini ve çalışanların katılımını sağlamak
Süreç ve sistem yaklaşımını benimsemek
Verilerle hareket etmek ve gerçeklere dayanarak karar vermek
Üretim faaliyetleri sırasında çevre koşullarını ve ürünlerin geri kazanım olanaklarını gözetmek
ISO 16949 standardının temel özellikleri, yüksek verimlilik ve istikrar koşulu faktörlerini ön planda tutması, işletmelerin iyi işleyen bir yönetim sistemine sahip olması ve gereksiz israfın önlenerek zararların azaltılmasına katkı sağlamasıdır.
Sonuçta ISO TS 16949 standardını kurmak ve yönetmek, işletmeler açısından stratejik bir karardır. Ancak bu sistemin kurulması ve yönetilmesi, işletmenin müşterilerine sundukları ürünlere, işletmenin çeşitli ihtiyaç ve beklentilerine, ileriye dönük hedeflerine, mevcut iş süreçlerine ve işletmenin organizasyonel yapısına ve büyüklüğüne bağlı olarak doğrudan etkilenir.
Tedarikçi firmalar açısından ISO 16949 standardı gereksinimlerine uygun hareket etmekle elde edilecek birçok fayda bulunmaktadır.